Dialoog ontbijt

dialoog ontbijtwoensdag 04 november 2015 09:27

Stichting Meredia heeft opnieuw succesvol een politiek ontbijt verzorgd. Op hun verzoek heeft Robert Berns een inleiding gehouden over respect naar andere geloofs- en levensovertuigingen.

Beste aanwezigen, nee ik spreek u vanmorgen niet aan als Schiedammers, waarom zal u duidelijk worden.

Dank voor uw komst. U toont belang te stellen in dit altijd actuele thema dat, door gebeurtenissen in de wereld en de wijze waarop deze in het nieuws gebracht worden, meer en meer onder druk komt te staan. Vanmorgen praten en denken we na o.a. ter voorbereiding op de week van de dialoog over het thema: Hoe kan ik mensen met andere culturen en met andere religies blijven respecteren?
Laat ik de kern van dit thema, anders,  wat persoonlijker verwoorden en dichter bij u brengen:
Hoe kan u en ik, de ander met zijn of haar gewoonten, geloof – of levensovertuiging respecteren en blijven respecteren? Door het zo te stellen wil ik benadrukken dat, door te veralgemeniseren en te praten over cultuur en religie, we het onszelf in het onderlinge gesprek met anderen nodeloos moeilijker maken. Je maakt wel deel uit van een etnische groep, die een bepaalde cultuur heeft, maar je bent niet jouw cultuur en jouw religie, ook al kies je daar helemaal voor. Je kiest ook voor je familie, maar je maak even goed andere keuzen dan je broer of zus of je eigen ouders. Zo is dat ook met culturele gewoonten, geloof- en levensovertuiging. Ook praat je beter met je buren op alledaagse wijze over zaken die jou persoonlijk raken, dan vanuit een wetenschappelijke sociologische kijk op een cultuur of vanuit de interpretaties van een bepaalde theologische stroming als het over je geloofsbeleving gaat. Daarom vermijd als je praat over een groep, of groepen het praten in algemeenheden. Zijn Schiedammers zijn even divers als Vlaardingers?
Als je over Schiedammers praat, doe je alsof er een definitie is van “de Schiedammer”. Kunt u mij duidelijk maken wanneer je een echte Schiedammer bent? Welk deel van de ca. 77.000 inwoners is van oorsprong Schiedammer? Misschien nog geen 25%. Weet u hoeveel etnische groepen er in Schiedam leven? Recent las ik in een artikel 170! Uit recent onderzoek van RADAR in Schiedam blijken deze groepen veelal naast en langs elkaar te leven maar niet met elkaar. Wat kunnen en willen wij daaraan doen? Wat hebben we daar in het verleden mee gedaan? Schiedam heeft door de eeuwen heen tientallen groepen oorlogs-vluchtelingen opgenomen. Veelal oorlogen die religieuze motieven manipuleerden om de zuiver politieke doelstellingen te rechtvaardigen. Elke groep heeft sporen achtergelaten en bijgedragen aan de opbouw van deze mooie stad. Franse Hugenoten, Vlamingen, Walen, Spaanse Joden, Duitsers, Indiërs, Antillianen, Surinamers en Chinezen. De afgelopen tijd  zijn daar moslims uit Syrië en christenen uit Eritrea en Afrika bijgekomen. Zij vinden steun bij elkaar in de moeilijkste overgangsfase van hun leven. Samen leren zij om de Nederlandse democratische spelregels en onze voor hun eigenaardige gewoonten eigen te maken.

Een belangrijke voedingsbodem om je weg te vinden in een andere leefwereld is zelfrespect. Een tweede even belangrijke randvoorwaarde is respect voor de ander. Wat is en wanneer is er sprake van respect?  “Het woord respect betekent, herzien, opnieuw zien, er beter naar kijken.” Wat en waarom zou je vaker geneigd zijn om iets te willen herzien?”  Ik meen dat: Te snel en te vaak we op elkaar reageren vanuit, ik weet het al, ik begrijp je al, een eerste indruk, vooronderstellingen, of zelfs vooroordelen. Vooroordelen die uit jouw waarden opborrelen of uit de diverse media ongenuanceerd of onwetend worden opgepikt. Wil je daarin vanuit zelfrespect wel kritischer zijn naar jezelf kijken en zo nodig daarin wat veranderen? Mijn ervaring en inschatting is dat sommigen die uitdaging aangaan. En waarschijnlijk brengt dat u ook hierheen. U blijft niet rustig en comfortabel zitten, zelfvoldaanheid en trots op wat u al bereikt denkt te hebben. U blijft niet stil zitten afwachten, maar wilt leren en zoekt blijkbaar leersituaties op. U neemt de drempels voor lief en blijft volharden ook als u het er persoonlijk moeilijk mee hebt of krijgt. U loopt niet weg van de zwakkeren en vluchtelingen, de zieken en de armen in de samenleving. De mate dat je anderen respecteer blijkt juist in die situaties waarin je de zwakkere toch als gelijkwaardige aanspreekt en behandelt. De wereld verbeteren begint echt bij jezelf. Hoe kunnen we veranderen en verder groeien in het respecteren van de ander? Door de ander op te zoeken en het soms wat ongemakkelijke gesprek toch aan te gaan! Laat ik een voor mij sprekend voorbeeld geven hoe dat doorwerkt. De boksclinic.

Een opbouwend gesprek is te vergelijken met een bokswedstrijd leerde ik op een teamtraining. Het doel daarbij is niet om van elkaar te winnen of elkaar zo mogelijk pijn te doen of te imponeren, integendeel. Maar je mag elkaar uiteraard wel raken, zodat je van de ander wat leert. Om zo te ontdekken waar jij en de ander wel of niet goed in zijn? Wanneer je de ander onbedoeld toch te hard raakt, moet je tegenstander dat eerlijk aangeven, door de oefening even stil te leggen en aan te geven dat jij over zijn of haar (pijn) grens bent gegaan. Dat geeft jouw de gelegenheid op uit te spreken dat dat niet je bedoeling was. Je vraagt of de ander nog door wil en kan gaan. Zo bewaak je samen de relatie en kan het respect zich herstellen zodat je weer verder kunt. Een tijdje later was ik op een sportdag van het ministerie in de gelegenheid om een rondje te sparren tegen een oud Olympisch kampioen!  Arnold VanderLyde. Deze voormalig Nederlands en Europees kampioen geeft boksclinics. Hij leert je niet om hard te slaan, maar om een beter mens te worden, aan je karakter en gewoontes te blijven schaven. Hoe daag je de ander uit en verdedig je jezelf?  Hoe energiek is de aanval en hoe is jouw respons daarop? Ben je alert, reageer je snel, blijf je bij de les of kijk je weg? Bouw je aan je conditie of laat je het er bij zitten? Hoe slim en tactisch speel je het spel? Na een geconcentreerd “schijngevecht” van enkele minuten, waarvan anderen ook de indruk hadden dat het wel op een echt gevecht leek, stond ik half uur later nog met trillende, lamme ledematen fysiek uit te rusten. Niet dat we elkaar geraakt hadden maar vanwege de intense mentale en psychische inspanning. We hadden in korte tijd respect voor elkaar gekregen! Hij had uiteraard veel meer spelinzicht dan ik, maar voelde zich niet superieur. Hij liet mij in mijn waarde, want hij kon en wilde ook van mij nog wat leren. Al was het maar hoe ik van hem wilde leren. Elk mens ervaart respect wanneer er oprechte belangstelling is om zijn of haar persoon te leren kennen. Dat geldt in sterkere mate als er sprake lijkt te zijn van ongelijke verhoudingen, bijvoorbeeld tussen ouders en kinderen, leerkrachten en leerlingen, van sterken en zwakkeren: b.v. in een ziekenhuis, bij het UWV, de voedselbank, de opvang van vluchtelingen, in het beoordelingsgesprek tussen werkgever en werknemer, tussen minderheden en de meerderheid. Dan blijkt of de zgn. sterkere zich vanuit zelfrespect, respectvol blijft gedragen t.o.v. de “zwakkere” volgens de Koninklijke regel: Wat gij nu wilt dat u de mensen doen, doet gij hun dat evenzo!

Laten we een stap verder gaan. Hoe kun je de ander blijven respecteren ook als de ander je pijn doet?
We raken en zijn op allerlei wijze bij elkaar betrokken? Maar wat maakt dat je echt betrokken bent?
Hoe blijf je in die situaties wanneer anderen over jou grenzen heen gaan en je niet slechts raken maar zelfs kwetsen en pijn doen toch bij die ander betrokken? Oordeel de intentie van de ander niet, noch hem of haar als persoon! Bevraag de ander. Geef in je feedback aan dat de ander jouw grenzen nu niet in acht heeft genomen en je pijn doet. Dat biedt de ander de gelegenheid om terug te komen op wat hij of zij deed, zijn of haar echte intentie en de waardering voor de relatie uit te spreken. Sorry dat was niet mijn intentie, dat realiseerde ik me niet. Ik bedoelde het anders en kende jouw grens niet. Het spijt me oprecht dat het je pijn deed en ik wil met jouw grens rekening houden, want ik wil in de relatie blijven staan. Als de ander dat zo zou zeggen, dan ga je anders met de pijn en het gekwetst zijn om.  Je kunt de ander makkelijker een volgende kans geven. Schort je oordeel op! Een mens is meer dan al zijn goede of foute gedragingen en uitingen. Mag de ander van jou leren, door zelfs fouten te maken en je pijn te doen? Wat mag dat jouw kosten? Wat wil je ervoor terug hebben? Is niets ook voldoende voor je? Ben je zelfs dan nog bereid een tweede mijl op te lopen?  Hoeveel moeite wil je voor de ander doen? Wil je voor een ogenblik in zijn of haar schoenen staan. Kun en wil je in de pijn van de ander meevoelen? Dan pas ontstaat het echte gesprek. Wat gij nu wilt dat u geschied, waarom doe je dat een ander niet?

Hoe kun je mensen van andere culturen en religies blijven respecteren, zelfs als ze jou of jouw groep pijn doen? Heb geduld in een moeilijke situatie, een lastig gesprek met jezelf en de ander! Weiger om te denken in algemeenheden, of je de rol van de rijdende rechter aan te meten of aan te laten praten. Oordeel vooral niet op basis van politieke intenties van al degene die aan de kant staan te schreeuwen maar zelf het spel persoonlijk niet echt spelen. Je hoeft niet overal een mening over te hebben. Laat je geen keuzen voor de één en tegen de andere groep opdringen. Anders stop je het persoonlijke leerproces voor jezelf en de ander af. Wees bedacht op verdraaiing van de feiten, op de vele medialeugens. Angst is een krachtige manipulator, maar blijft altijd een slechte raadgever. Gebruik het niet, doe er niet aan mee!
En wat als de ander je grenzen kent en je doelbewust pijn wil doet? Wat als de ander jou wil breken, door je b.v. diep te kwetsen in je zelfrespect, je respect voor jouw afkomst? Verdedig jezelf, stap uit de relatie. Vergeldt geen kwaad met kwaad! Sla en scheldt niet terug. Waarom zou je je ertoe laten forceren dat je je even verwerpelijk gaat gedragen. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat vooral een ander niet!  
Dank u dat u naar mijn betoog met aandacht en respectvol hebt willen luisteren!

Robert Berns

« Terug

Reacties op 'Dialoog ontbijt'

Geen berichten gevonden

Log in om te kunnen reageren op nieuwsberichten.